Σεξ στην εφηβεία: Όσο περνάνε τα χρόνια και οι γενιές αλλάζουν, έτσι μετατρέπονται και κάποια ιδανικά. Η σεξουαλικότητα και το πόσο έχει αλλάξει όσον αφορά τα παιδιά της εφηβικής ηλικίας είναι θέμα συζήτησης, και καμιά φορά αντιπαράθεσης, για πολλούς γονείς και ενήλικες γενικά στις μέρες μας.
H διαδεδομένη τάση που έχουμε πάνω στο θέμα είναι να ρίχνουμε το φταίξιμο στους “καιρούς.” Τι σημαίνει όμως “φταίνε οι καιροί;” Μια τέτοια δήλωση υπονοεί πολλά πράγματα υποσυνείδητα, ένα από τα οποία μας δίνει το ελαφρυντικό ότι δεν έχουμε κάνει λάθος μα κάποιος εξωτερικός παράγοντας που δεν ελέγχουμε έχει φέρει την καταστροφή.
Έχει μεγάλη σημασία να σταθούμε σ’ αυτό το κομμάτι γιατί δείχνει μια ολόκληρη φιλοσοφία αποφυγής ευθυνών που διακατέχει το ανθρώπινο είδος. Λόγω αυτής της λογικής, ταυτόχρονα, νιώθουμε αβοήθητοι στο να κάνουμε κάτι σε προσωπικό επίπεδο ώστε να επιφέρουμε αλλαγή το οποίο πολλές φορές οδηγεί σε ‘παράλυση.’ Στην πραγματικότητα, όμως αυτό δεν ισχύει – αν το σκεφτούμε, οι “εποχές” και οι “καιροί” από μόνοι τους δεν μπορούν να κάνουν τίποτα χωρίς την συμβολή τη δική μας.
Η αλήθεια είναι πως η εικόνα που έχουν τα παιδιά για το σεξ τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πιο ωμή μα σε αυτό έχει συμβάλλει ο τρόπος που οι ενήλικες αντιμετωπίζουμε καταστάσεις στις μέρες μας. Πριν καν φτάσουμε στην ανάρτηση γυμνών φωτογραφιών σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και τα συναφή, είναι καλό να πάμε πολύ πιο πίσω και να μιλήσουμε για την παιδεία και την ανατροφή των παιδιών μας. Αυτό δεν το αναφέρω για να κατηγορήσω τους γονείς. Αντιθέτως, ο σκοπός είναι να επισημάνω πως οι γονείς έχουν την δυνατότητα να επηρεάσουν τα παιδιά τους και να τα βοηθήσουν να κάνουν κατάλληλες επιλογές.
Δεν υπήρχε και δεν υπάρχει τρόπος πραγματικά να αποτρέψουμε τα παιδιά από το να κάνουν λάθος επιλογές στον ζήτημα του σεξ, του διαδικτύου, αλλά και σε άλλους τομείς. Το να μπλοκάρουμε κάποιες ιστοσελίδες, να παρακολουθήσουμε κινήσεις στενά και να θέσουμε σκληρούς και αμετάβλητους κανόνες μπορεί να φτάσει μόνο μέχρι ένα σημείο, ακόμα και να λειτουργήσει αντιστρόφως.
Πολλή πιο ουσιαστική είναι η ειλικρινής συζήτηση με τα παιδιά για τέτοια θέματα και ακόμη πιο βασική είναι η επαφή. Ένας παράγοντας που σίγουρα συνεισφέρει στην κατάσταση της εποχής μας είναι ο ελάχιστος χρόνος που έχουν πλέον οι γονείς για να αφιερώσουν στα παιδιά τους για βασικούς λόγους που όλοι αναγνωρίζουμε. Αυτό με το μέρος του στερεί την ευκαιρία για περισσότερη επαφή και ουσιώδη κουβέντα, που λειτουργούν ως μέσω σωστής διαπαιδαγώγησης και μεταβίβασης αντιλήψεων.
Προτεινόμενο, συνεπώς, είναι να γίνονται συχνές συζητήσεις που επιτρέπουν χώρο στο παιδί να εκφράσει τις σκέψεις του γνωρίζοντας πως δε θα κριθεί αρνητικά ούτε θα τιμωρηθεί. Σε τέτοιου τύπου κουβέντες είναι σημαντικό ο τρόπος που εκφράζουμε τα δικά μας ιδανικά ως ενήλικες να μη φαίνονται σαν καθοδήγηση μα αντιθέτως σαν γνώμες που μας έχουν ωφελήσει. Είναι ύψιστης σημασίας να μη νιώσει το παιδί πίεση στην αρχή ώστε να κατανοήσει πως η συζήτηση γίνεται όντως από ενδιαφέρον και όχι από ανάγκη για να ελέγξετε τη ζωή του (σκέψη/φόβος που οι έχουν έμφυτη οι περισσότεροι έφηβοι χωρίς να υπάρχει βάσιμη αιτία τις περισσότερες φορές). Με τον καιρό θα μπορεί να ανοιχτεί όλο και πιο πολύ και θα εμβαθύνετε μαζί πάνω σε αυτό αλλά και σε διάφορα άλλα ζητήματα που μπορεί και το ίδιο να επιλέξει να σας εκφράσει.
Σίγουρα, σ’ αυτή τη διαδικασία είναι σημαντικό να διατηρούμε τον ρόλο μας ως γονείς – δε γινόμαστε φίλοι με το παιδί μας ώστε να διατηρήσουμε τα όρια τα οποία το προστατεύουν, μα δείχνουμε την κατάλληλη κατανόηση που χρειάζεται ένα παιδί για να ανοιχτεί και να εκφραστεί.
Όσον αφορά την επιρροή από τους συνομήλικους, αυτό αποτελεί εύλογο λόγο ανησυχίας των γωνιών. Η αλήθεια όμως είναι ότι και εκεί, η επαφή με το παιδί και η συζήτηση δρουν ώστε να δημιουργήσουν μια γερή ασπίδα η οποία θα αποτρέψει την άβουλη αποδοχή λανθασμένων προτύπων – αυτό εξάλλου θα έχετε επιδείξει και εσείς οι ίδιοι μιλώντας ανοιχτά μαζί του και δίνοντάς τους χώρο μα και ανιδιοτελή αγάπη. Αυτή η ασπίδα ονομάζεται αυτοπεποίθηση. Με αυτό το όπλο στα χέρια του είναι σχεδόν απίθανο ένα παιδί να διαλέξει να ακολουθήσει τη μάζα, πολύ απλά επειδή δεν έχει την ανάγκη για την αποδοχή αφού την έχει πάρει από το σπίτι του και ξέρει πως την αξίζει.
Μπορεί όλα αυτά να φαντάζουν σαν τεράστια ευθύνη, και είναι, αλλά ταυτόχρονα δίνουν την δυνατότητα στον γονέα να ελέγξει και να επηρεάσει καταστάσεις που κατά τα άλλα φαινόντουσαν αποκαρδιωτικές. Δυστηχώς ή ευτυχώς, τα ωφέλη της ανθρώπινης επαφής και επικοινωνίας δεν μπορούν να αντικατασταθούν με τίποτε άλλο…