Η εικόνα αυτή έγινε σχεδόν 130 χιλιάδες φορές share στο facebook μιας και προκάλεσε την οργή πολλών γονέων σε όλο τον κόσμο. Ένα παιδάκι στο Δημοτικό Σχολείο Linkoln, στο Όρεγκον των Ηνωμένων Πολιτειών τιμωρήθηκε με έναν απαράδεκτο τρόπο απλά επειδή άργησε για λίγα λεπτά να φτάσει στο σχολείο. Η δασκάλα, έκρινε σωστό να απομονώσει το παιδί από τους συμμαθητές του την ώρα του φαγητού, τοποθετώντας ένα παραβάν από χαρτόνι μπροστά του ώστε να μην έχει καμία οπτική επαφή μαζί τους. Μια απαράδεκτη κίνηση που μπορεί να τραυματίσει μια παιδική ψυχή. Όπως τονίζει η σχολική ψυχολόγος Μαρκέλλα Καπλάνη:
“Γενικά στην ψυχολογία, και πιο συγκεκριμένα στην παιδική και εκπαιδευτική ψυχολογία, τα τελευταία χρόνια υποστηρίζεται όλο και πιο εμπεριστατωμένα πως η τιμωρία σαν μέθοδος εκμάθησης δεν έχει τα αποτελέσματα που της προσέδιδαν στο παρελθόν. Αντιθέτως, μπορεί να οδηγήσει σε εναντίωση και αντίδραση λόγο των επιπτώσεων που προκαλεί στον ψυχισμό ενός παιδιού. Η συγκεκριμένη τιμωρία δημιουργεί αισθήματα ταπείνωσης, απομόνωσης και εξευτελισμού και δίνει την εικόνα στο παιδί ότι η αξία του και το δικαίωμα του να παρευρίσκεται με τους συμμαθητές του στο διάλειμμα είναι συνυφασμένα με το αν θα είναι στην ώρα του. Είτε συμβεί στην πραγματικότητα είτε όχι, ο εξευτελισμός που βιώνει το παιδί εσωτερικά θα επηρεάσει τις σχέσεις του με του συνομήλικους του οι οποίοι δεν θα θέλουν να ρισκάρουν να κάνουν παρέα με το ‘κακό’ παιδί και να απομονωθούν. Η κοινωνική απομόνωση που μπορεί να ακολουθήσει, μπορεί να επιφέρει με τη σειρά της πολύ χειρότερες επιπτώσεις”.
-Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για σχολικό εκφοβισμό από την πλευρά του εκπαιδευτικού αυτή τη φορά;
Αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να θεωρηθεί εκφοβισμός από την μεριά του σχολείου και συγκεκριμένα της δασκάλας εφόσον δε μιλάμε για μία απλή, λογική συνέπεια για την πράξη της αργοπορίας μα για τιμωρία που ταπεινώνει και απομονώνει το παιδί. Ακόμη χειρότερα, προωθεί ανάλογες συμπεριφορές και αντιδράσεις στα παιδιά που παρατηρούν τι γίνεται και μαθαίνουν να θεωρούν πως αυτή η αντιμετώπιση είναι λογική, βλέποντας του ενηλίκους να την εφαρμόζουν.
Τη φωτογραφία ανάρτησε στο διαδίκτυο η γιαγιά του μικρού η οποία υποστήριξε ότι η δασκάλα έχει εφαρμόσει τη συγκεκριμένη τιμωρία άλλες 6 φορές! Το παιδί δε φέρει ευθύνη υποστήριξε η γιαγιά μιας και ο λόγος της καθυστέρησης είναι το παλιό αυτοκίνητο της οικογένειας που το πρωί δεν παίρνει εύκολα μπρος. Μετά από την ανάρτηση της φωτογραφίας στο διαδίκτυο το σχολείο αναγκάστηκε να ζητήσει συγνώμη για την πράξη της δασκάλας…
-Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς αν παρατηρούν “βίαιες” συμπεριφορές από δασκάλους;
Αρχικά είναι καλό να αναφερθούν στην διεύθυνση του σχολείου ώστε να εκφράσουν τις ανησυχίες τους για τον τρόπο διαπαιδαγώγησης που χρησιμοποιείται. Εάν δεν αλλάξει κάτι, είναι σημαντικό να προσπαθήσουν να ζητήσουν αλλαγή εκπαιδευτικού εφόσον υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Βεβαίως, αν παρατηρείται βίαιη συμπεριφορά, θα πρέπει να αναφερθούν τα περιστατικά αυτά στις αρμόδιες αρχές ως προτροπή από μελλοντικά ανάλογα γεγονότα. Πρέπει όμως να είμαστε προσεκτικοί στις καταγγελίες που κάνουμε αν αυτές προέρχονται από αναφορές των παιδιών μας γιατί υπάρχουν και φορές που τα παιδιά, αν είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα, παρεξηγούν κάποιες καταστάσεις και, άθελά τους, δημιουργούν μεγαλύτερο θέμα απ’ ότι υπάρχει στην πραγματικότητα. Γι αυτό λοιπόν είναι καλό πάντα το θέμα να αναφέρεται πρώτα στο σχολείο και μετά, αν όντως υπάρχει συνέχεια, να εμπλέκονται και οι αρχές.
-Ήταν σωστή η συμπεριφορά της γιαγιάς με την κοινοποίηση της φωτογραφίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Στις μέρες μας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καλώς ή κακώς, έχουν μεγάλη επιρροή και πολλές φορές θέματα σαν και αυτό βρίσκουν ανταπόκριση πολύ πιο γρήγορα εφόσον ‘βγαίνουν στη φόρα’ κάποια πράγματα που απειλούν την φήμη, σε αυτή την περίπτωση, του σχολείου. Αυτό όμως λέει και κάτι για το σύστημα δικαιοσύνης το οποίο δεν αντεπεξέρχεται πολλές φορές με ανάλογη ταχύτητα, ή και καθόλου, όποτε δίνει χώρο στους πολίτες να πιστεύουν πως πρέπει να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους.
-Ποιος θα ήταν ο καλύτερος τρόπος αντίδρασης σε μια τέτοια περίπτωση;
Καλό θα ήταν να γίνει αναφορά κατευθείαν στην διεύθυνση του σχολείου και να επιλυθεί μαζί με τον διευθυντή και την δασκάλα. Εάν δεν υπήρχε ανταπόκριση από εκεί, οι κηδεμόνες του θα μπορούσαν να προχωρήσουν στο να καταγγείλουν την πράξη αυτή στην αρμόδια αρχή που επιβλέπει την σωστή και ηθική λειτουργία των σχολείων. Έτσι δε θα εκτίθετο το παιδί δημοσίως.
Το πρωινό ξύπνημα και η αργοπορία
Από την άλλη μεριά δεν είναι λίγοι οι γονείς που καθημερινά δίνουν μάχη με το πρωινό ξύπνημα του παιδιού και την προσπάθεια να μην καθυστερήσουν στο σχολείο. Τα παιδιά έχουν άλλες “προτεραιότητες” και οι γονείς πρέπει να τους διδάξουν την υπευθυνότητα. Με ποιο τρόπο όμως μπορεί να γίνει αυτό; Ζητήσαμε μερικές συμβουλές από την κυρία Καπλάνη:
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αv υποθέσουμε πως τελικά το παιδί έφταιγε για την αργοπορία, προφανώς και θα έπρεπε να γίνει συζήτηση για τη σημασία του να είναι κάποιος τυπικός και τι χαρακτηριστικά προσδίδει σε έναν άνθρωπο η κατά σειράν αργοπορία. Αυτή η διαπαιδαγώγηση είναι σημαντική για όλα τα θέματα που αφορούν ένα παιδί και θα το βοηθήσουν να γίνει ένας έντιμος, ώριμος άνθρωπος και πολίτης. Εννοείται επίσης πως είναι καλό να υπάρχουν και κάποιες συνέπειες όταν οι κανόνες που έχουν συζητηθεί δεν ακολουθούνται, όπως γίνεται άλλωστε και στην κοινωνία όταν ενηλικιωθούμε. Αν και τα παιδιά το αντιλαμβάνονται ως το ίδιο πράγμα, άλλο είναι το να τιμωρούμε και άλλο το να βιώνω την λογική συνέπεια των πράξεών μου. Καλό θα είναι λοιπόν η συνέπειες να ακολουθούν μια λογική και να εφαρμόζονται σταθερά και δίκαια.
-Μπορεί το ζήτημα της αργοπορίας, η πίεση που δέχεται ένα παιδάκι μέσω της τιμωρίας να γίνει μελλοντικά πηγή άγχους ή άλλων δυσλειτουργιών;
Θα μπορούσε να παρουσιάσει άγχος εάν αρχίσει να προσδίδει την αξία και την αυτοεκτίμησή του στο να είναι στην ώρα του ώστε να είναι αποδεκτός και να συμπεριλαμβάνεται στις παρέες. Εάν αναπτύξει την αντίληψη ότι είναι αποδεκτός υπό τον όρο ότι θα είναι στην ώρα του, και βέβαια μπορεί να δημιουργηθεί αγχωτική διαταραχή.
Τέτοιες ακραίες πράξεις δυστυχώς στέλνουν λάθος μηνύματα στα παιδιά. Εφόσον έχει γίνει επανειλημμένα υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχει συνδέσει την αποδοχή και την αξία του με εξωτερικούς παράγοντες όπως το να είναι κάποιος συνεπής ή το να ακολουθεί γενικά τους κανόνες που του θέτουν οι άλλοι γύρω του. Αυτό δημιουργεί φράγματα στο να αναπτυχθεί ανεξάρτητα η προσωπικότητα του παιδιού το οποίο πασχίζει να γίνει αυτό το κάτι που θα του επιτρέπει να είναι και εκείνο μέλος του γκρουπ. Έτσι, π.χ., μπορεί να έχουμε έναν ασταθή χαρακτήρα που επηρεάζεται εύκολα ανάλογα με την περίσταση και την παρέα. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό στις ηλικίες της εφηβείας όπου το παιδί, αν μπλέξει με την λάθος παρέα, μπορεί να παρασυρθεί πιο εύκολα προς επικίνδυνες συμπεριφορές και συνήθειες. Ως ενήλικας πιθανώς να βρει δυσκολία στο να ανακαλύψει τον δρόμο που θα κάνει τον ίδιο ευτυχισμένο και να είναι διεκδικητικός ώστε να εξασφαλίζει το καλύτερο για τον εαυτό του.
Συνέντευξη Κολέτσος Γιώργος
Eικόνα σοκ: Δες πώς τιμώρησαν παιδί επειδή άργησε στο σχολείο!