Θερμή σύσταση: Για να γίνει λίγο πιο διαδραστικό αυτό το άρθρο, προτείνεται πριν το διαβάσετε να απαντήσετε μόνοι σας στην παρακάτω ερώτηση: Τί θεωρείτε πως πρέπει να κάνετε για να αγαπηθείτε – τί καθορίζει την αξία σας για αποδοχή και αγάπη από τους άλλους; Κατά την γνώμη σας, έχετε υγιή αυτοπεποίθηση;
Πίνακας του Leonid Afremov
Πρόσφατα, ζήτησα από μία κοπέλα που βλέπω στα πλαίσια της συμβουλευτικής να μου εξηγήσει πως λειτουργεί η αγάπη. Της ζήτησα να μου διευκρινίσει τι θεωρεί πως πρέπει να κάνει κανείς για να αξίζει να αγαπηθεί. Ο ορισμός που μου έδωσε ήταν και η έμπνευση γι’ αυτό το άρθρο.
Μου εξήγησε πως για να σε αγαπήσουν, πρέπει να προσφέρεις – το αν αξίζεις να αγαπηθείς έγκειται στο ποσοστό αγάπης που εσύ θα προσφέρεις, στον χρόνο που θα αφιερώσεις στον άλλον, και στο κατά πόσο ο άλλος θα θεωρήσει πως είσαι σωστός/καλός μαζί του. Αυτά με την σειρά τους επηρρεάζουν και την αυτοπεποίθηση που επιτρέπεται κάποιος να έχει.
Φαινομενικά, αυτός ο ορισμός θα θεωρηθεί ιδανικός από πολλούς εφόσον διακατέχεται έντονα από το στοιχείο της αυταπάρνησης και της δοτικότητας. Άλλωστε, έτσι μας έχει εκπαιδεύσει να σκεφτόμαστε η κοινωνία μας: Ο καλός άνθρωπος βάζει τις ανάγκες του σε δεύτερη μοίρα και τρέχει για να ικανοποιήσει τους άλλους. Οτιδήποτε παρεκκλίνει από αυτό το πρότυπο θεωρείται εγωιστικό και εγωκεντρικό. Αυτό βεβαίως έρχεται σε αντίφαση με το δυτικό πρότυπο το οποίο ταυτοχρόνως υποστηρίζει την ατομικότητα η οποία καταλήγει πολλές φορές να μας οδηγεί κατευθείαν προς τον εγωκεντρισμό. Επομένως, όπως και να πράξει κάνεις, είναι λάθος! Λογική η έκβαση, λοιπόν, το να διακατέχεται κάποιος συνεχώς από τύψεις. Εάν θέλω να είμαι καλός άνθρωπος θα πρέπει να απαρνηθώ τις δικές μου ανάγκες, ενώ αν θέλω να είμαι επιτυχημένος, αυτομάτως είμαι κακός άνθρωπος γιατί κοιτάζω (και) τον εαυτό μου.
Η αποτυχία της κοινωνίας μας έγκειται στο ότι δε μας έχει, ή μάλλον επιλέγει να μην μας διδάξει πως υπάρχει μέση λύση. Η φροντίδα προς τον εαυτό και η αυτοπεποίθηση δεν είναι συνώνυμα του εγωκεντρισμού. Συγχρόνως, η δοτικότητα δεν χρειάζεται να ισούται της αυταπάρνησης και ούτε μας κάνει αυτόματα αγίους.
Επιστρέφοντας στον ορισμό της αγάπης που έθεσε η κοπέλα στην συνεδρία μας, είναι κρίσιμο να παρατηρηθεί πως όλοι οι παράγοντες που, κατά την γνώμη της, ορίζουν το αν τελικά αξίζει να αγαπηθεί κανείς είναι εξωγενείς και, επομένως, εκτός του πεδίου ελέγχου μας. Με βάση τον προσδιορισμό της, δεν κατέχουμε καμιά επήρεια πάνω στην αξία του ίδιου μας του εαυτού! Είμαστε απολύτως υπόλογοι στις αντιδράσεις των άλλων απέναντί μας. Κι επομένως αξίζουμε και μια καταρακωμένη αυτοπεποίθηση. Μία τέτοια αντίληψη, όμως, είναι ιδιαίτερα απλοϊκή και πολύ γρήγορα θα καταλήξει να μας καταδυναστεύει. Δε λαμβάνει υπόψη την διαφορετικότητα ανάμεσα σε όλους τους ανθρώπους. Το αν θα με συμπαθήσει κάποιος έχει να κάνει με διάφορους παράγοντες που επηρεάζονται από τον χαρακτήρα του άλλου καθώς και από το κατά πόσο είναι συμβατός με τον δικό μου. Σίγουρα θα υπάρξουν άτομα στην ζωή μου που, έστω και περιστασιακά, θα με αποδεχτούν μα πάντα θα υπάρχει και κάποιος που θα επιλέξει να μην επενδύσει πάνω μου παρά τις προσπάθειες μου. Λαμβάνοντας υπόψη την έμφυτη τάση που έχουμε οι περισσότεροι άνθρωποι να επικεντρωνόμαστε στα αρνητικά (σκεπτόμενοι πως έτσι θα μπορέσουμε να τα διορθώσουμε), και με βάση τoν παραπάνω ορισμό που τέθηκε, αυτό είναι αρκετό για να ταρακουνηθεί η αυτοπεποίθησή μας και να αναρωτηθούμε για το κατά πόσο αξίζουμε και είμαστε αποδεκτοί. Γι’ αυτόν τον λόγο είναι τόσο καταστροφικός αυτός ο φαινομενικά ιδανικός ορισμός…
Σπάσε τον φαύλο κύκλο με αυτοπεποίθηση!
Για να σπάσεις αυτόν το φαύλο κύκλο, παρατήρησε με ποιον τρόπο προσεγγίζεις τους άλλους και εξέτασε την δική σου αντίληψη σε σχέση με τους παράγοντες που συμβάλλουν στο αν αξίζει κανείς την αποδοχή των άλλων. Ένας υγιής ορισμός συμπεριλαμβάνει την προσφορά και την δοτικότητά μας προς τους άλλους αλλά, ταυτοχρόνως, εμπεριέχει και έναν σταθερό και θεμελιώδη εσωτερικό παράγοντα που δεν επηρεάζεται από εξωτερικές μεταβλητές: την δική μας πεποίθηση πως αξίζουμε να αγαπηθούμε άνευ όρων και ορίων!
(Συμπληρωματικά διαβάστε το άρθρο “Η απόρριψη δεν υφίσταται – είναι μύθος!” για να δείτε πως μπορείτε να εγκαθιδρύσετε μία πιο υγιή αυτοπεποίθηση που να βασίζεται περισσότερο στην αυτο-αποδοχή και λιγότερο στις αντιδράσεις των άλλων απέναντι σας.)
